Berriak - euskaraba

Korrika-ko koordinatzaile Ane Elordi elkarrizketatu dugu, eta ekimen herrikoi erraldoi honen inguruko azalpen ugari eman dizkigu.

Korrika da, zalantzarik gabe, euskararen alde egiten den ekimen jendetsuenetakoa eta ilusio gehien pizten duen horietakoa. Hain zuzen ere, AEKk antolatzen badu ere, euskaldun eta euskaltzale askok ‘gure’ sentitzen dugu; horra hor, esaterako, bera sostengatzeko herri eta eskualde ugaritan sortzen diren Korrika batzordeak.

Jende asko, ugari, egoten da noiz Korrika bere herritik pasa, eta kalkulu eta oreka handiz landutako ibilbidea martxoaren 14tik 24ra gauzatuko bada ere, horren inguruko lanketa askoz lehenago hasten da. Horietako lan batzuk azaldu dizkigu Ane Elordik, edizio honetan Korrika-ko koordinatzaile moduan estreinatu denak eta bere esanetan, “Korrika sortu ostean jaiotako lehen koordinatzailea” denak.

Korrika modu askotan ezagutu izan du umetatik, eta AEKn lanean diharduenetik beste esparru askotan ere; zer esanik ez edizio honetan. “Korrika bukatzen den urtean bertan, ekainerako ibilbidea zehazten dugu eta lanean hasten gara, izugarrizko lan pila dago ikusten ez dena”.

Esate baterako, Korrika Kulturala egunotan abiaraztear dago, berrikuntza nabari batekin, gainera: Korrika beka sortu da sortzaileek kultura ikuskizun berriak sortzeko. Horri esker, ‘Badon’ opera garaikidea sortu da Ines Osinagaren gidaritzapean eta Euskal Herrian zehar 15 emanalditik gora egingo du.

Eta, horrez gain, edizio guztietan bezala, makina bat kultura emanaldi antolatuko dira Euskal Herriko herri askotan. Horietako asko herri edo eskualdeetako Korrika batzordeek antolatuko dituzte, eta beste batzuk nazio mailan proposatutakoak izango dira. “Korrika Kuturalaren helburuetako bat da euskarazko emanaldirik egiten ez diren Euskal Herrietako ertz horietan halakoak antolatzea”.

Korrika batzordeei dagokienez, Elordik haiendako hitz bereziak ditu: “Aurtengo leloak oso ondo batzen du batzordeen ideia eta funtsa: bakoitza garen modukoa izanda, bakoitzaren arlotik egingo diogu ekarpena, eta hemen gaude euskarak batzen gaituelako eta euskara erabiltzeaz harro gaudelako”.

Bestalde, Korrikak aurten omendu duen ekimena Ipar Euskal Herriko Azterketak Euskaraz Ekimena da, “goi mailako ikasketak euskaraz egin ahal izateko 30 urte luzeotan belaunaldiz belaunaldi transmititzen diharduen eskaera eta borroka. Korrikak ekimen horri merezitako ikusgarritasuna eman nahi izan dio”.

Horrekin batera, mintzagai izan dugu, besteak beste, edizio honetan Araba zorionekoa dela, ibilbideak ahalik eta herri, eskualde eta lurralde gehien zapaltzearen helburuarekin, kasu honetan ibilbideak bi Arabar Errioxa eta baita Mendialdea ere ukituko dituelako.

Entzun hemen elkarrizketa osoa:

Gasteizko soziolinguista eta soziologo jantzi eta prestu honengana jo dugu berriro, oraingoan euskarak Araban bizi duen bilakaerari buruz hausnartzeko.

Asko hitz egiten da aspaldian Araban euskarak bizi duen bilakaerari buruz; eta hori bere testuinguruan, gure hizkuntzak dituen indargune eta gabeziekin, hobeto ulertzeko Iñaki Martinez de Lunea soziolinguista eta soziologoarengana jo dugu.

Martinez de Lunaren esanetan Arabak badu ezaugarri bereizgarri bat oinarrian; hain zuzen ere, arabar asko eta asko euskaldundu direla hezkuntza sistemaren bitartez eta ez familiaren bidez. “Hizkuntza batenganako atxikimendu sendoena ematen da familia bidez, honen funtzio garrantzitsuenetako bat sentimenduak adieraztea delako. Bestalde, hezkuntza sistemaren bitartez jasota, ohikoagoa da alderdi formalagoetan soilik erabiltzea”.

Martinez de Lunak premiazkoa deritzo egunerokoan euskara normaltasun osoz egiteko guneak sortu beharra; eta baikor ere bada, bere esanetan, “azken aldian hauspotu eta indartu” delako “ezkutuan zegoen euskalduntasuna” eta “Euskaraldia moduko ekimenei esker

Azken urteetan euskararekin lotutako epaiei dagokionez kexu da Gasteizko soziolinguista, euskara hizkuntza ofiziala izanda ere ez duelako merezi duen bermea jasotzen: “Gaztelaniaren alde egiteko dena da legala, justifikatua eta onartua. Baina euskararen alde hartzen diren erabakiak ezbaian jartzen dira askotan. Hau ez da inola ere justua”.

Entzun hemen elkarrizketa osoa:

Euskara eta Berdintasun zerbitzuek, elkarlanean, eskualdeko ostalaritza establezimenduei euskararen erabileraren eta berdintasunaren aldeko konpromisoa hartzeko gonbidapena luzatu diete.

Landa-eremuko ostalaritzak paper garrantzitsua jokatzen du bere gertuko inguruan: elkarrekin egoteko, biltzeko, harremanak egiteko eta sendotzeko funtsezko gune bat eskaintzen digute. Euskarak eta berdintasunak lekua izan behar dute bertan, herritarrok eroso egon gaitezen, eta, horrekin lotuta, Gorbeialdeko jatetxe eta tabernak euskararen eta berdintasunaren aldeko lanean ari dira.

Konpromisotik kanpainaren helburua ere horixe da. Gorbeialdeko Kuadrillako euskara eta berdintasun zerbitzuek, elkarlanean, eskualdeko ostalaritza establezimenduei konpromisoa hartzeko gonbidapena luzatu nahi diete: euskararen erabileraren aldekoa, batetik; eta berdintasuna lantzera begirakoa, bestetik.

Kanpainaren abiapuntu modura, honako bideoa grabatu dute hainbat ostalarik.

Bideoaren protagonistak, hauek:

• Lucía (Lolaenea, Izarra).
• Susana (Zuia Plaza kafe, Murgia).
• Itziar (Eki, Aramaio).
• Amaia, Alfredo y Maialen (Errekatxo, Acosta).
• Eneko (Mi castillo de arena Ekotaberna, Zurbano).

Aipatutako establezimenduek konpromisoa hartu dute jada: TIK bat (✔) jarri dute beren negozioetan. Hemendik aurrera, Kuadrillako teknikariek eskualdean dauden 60 inguru taberna eta jatetxeri egingo diete gonbidapena, kanpainara batu daitezen. Eta, horrekin batera, herritarrentzat ere badoa deia: denon artean, konpromisotik, goza dezagun gure ostalaritza-zerbitzuez, euskaraz eta jarrera matxistarik gabe!