Berriak - euskaraba
Mikel Gartziarenak, 2022ko bekaren irabazleetako batek, "Haur eta Lehen Hezkuntzako etorkizuneko irakasleen sinesmenak eta hizkuntza-jarrerak: euskararen egoera eta erronkak Arabako hezkuntza eleanitzaren testuinguruan" lana aurkeztu du.
Arabako Foru Aldundiak eta Euskal Herriko Unibertsitateak laugarren aldiz jarri dituzte abian Henrike Knörr bekak, euskararen erabilera helburu duten ikerlanak bultzatzeko eta sustatzeko, Arabako Lurralde Historikoan zentratuta. Jone Berriozabal Berdintasun, Euskara eta Gobernantza diputatuak nabarmendu duenez, "pozgarria da ikustea orain arte emandako lau bekak gure lurraldean euskararen ezagutza aberasten duten lau proiektu interesgarri bihurtu direla".
Foru ordezkariarekin batera izan dira Garikoitz Knörr, Henrikeren semea, Victor Moreno, Euskal Herriko Unibertsitateko Kultura zuzendaria, eta Mikel Gartziarena, 2022ko edizioko sarituetako bat. "Dakizuenez, foru erakundeak urteak daramatza euskal hiztunak eta euskaldunen sareak aktibatzen eta Lurraldean euskaraz bizitzeko aukerak bermatzeko baldintzak sortzen lagunduko duten politikak ezartzen. Helburu hori lortzeko funtsezkoa da prozesuari berari buruzko ikerketa bultzatzea eta, horregatik, EHUrekin elkarlanean jarraitzen dugu, hizkuntza-ikerketa azpimarratzen duten sariak antolatuz, hau da, euskararen erabilerari buruzko ikerketa-lan monografikoak eta master amaierako eta gradu amaierako lanen proiektuak sustatuz, bertatik eta Arabatik ", azaldu du Berriozabalek.
"Baina erronka eraikitzailea izateaz gain, Henrike Knörr ikerketa-sariak urtez urte egingo diogun omenaldi xumea ere izan nahi du. Guretzat eta niretzat bereziki, oso pozgarria da gaur ere Henrike Knörren omenezko ekitaldi bat egiteko aukera izatea. Euskara babesteaz gain, sari hauek omenaldi bat ere badute, lehen esan bezala, EHUren Gasteizko Letren Fakultateko katedraduna izan zenaren omenez", gaineratu du.
Gehienez 2.000 euroko dotazioa duten bi sari horiek eskuratzeko eskabideak aurkezteko epea 2024ko urriaren 16an amaituko da. Proposamenak deialdian agertzen diren irizpideen arabera baloratu eta puntuatuko dira (proiektuaren xedea eta interesa, Araban euskararen erabilera normalizatzeko egiten duten ekarpena, ebaluazio orokorra, garapen-maila, bideragarritasuna, curriculum vitaea eta espediente akademikoa eta masterreko azken lana).
Hain zuzen ere, 2022an bekaren irabazleetako batek, Mikel Gartziarenak, bere ikerlana aurkezteko aukera izan du gaur: "Hizkuntz sinesmenak eta haur eta lehen hezkuntzako irakasleen jarrerak: euskararen egoera eta erronkak Arabako hezkuntza eleanitzaren testuinguruan".
Ikasle berriek irailaren 4tik 13ra eman behar dute izena udal-ikastaroetan, eta urriaren 1era arteko epea dute Aldundiaren ikastaroen kasuan.
Euskara ikasteko antolatutako ikastaroetan izena emateko epea ireki du Gasteizko Udalak. Ikasle berriak irailaren 4tik 13ra matrikula daitezke euskaltegiek eskaintzen dituzten ikastaroetan, hiritarren arretarako bulegoetan. 900 plaza eskainiko dira hainbat kolektibori zuzenduta: gurasoak, 55 urtez gorakoak, jatorri atzerritarra dutenak eta merkataritzan eta ostalaritzan lan egiten dutenak.
Gaur goizean aurkeztu dute 2024-2025 ikasturterako kanpaina `Ikasi eta bizi euskara giro onean´ lelopean, eta honakoek parte hartu dute prentsaurrekoan: Maria Nanclares, Euskara zinegotzia; Jone Berriozabal, Berdintasun, Euskara eta Gobernantza arloko foru diputatua; eta Blanca Ugarte, euskaltegietako ordezkariak.
Gasteizen euskararen erabilerak izandako bilakaera nabarmendu du Nanclaresek: “Duela 40 urte, euskaraz hitz egiten zuten pertsonak ez ziren iristen biztanleriaren % 5era. Gaur egun, ordea, % 30 dira. Hori dela eta, ikasteko, hobetzeko eta praktikatzeko aukera ematen duten espazioak eskaini nahi ditugu Udaletik, Euskara Sustatzeko Ekintza Planak (AROA) jasotzen duen moduan”. 2024-2025 ikasturtean, euskara ikasteko 900 plaza eskainiko dira, lau ikastaro-modalitatetan banatuta:
1. Gurasoentzako ikastaroak. Familia esparruaren baitako hizkuntzarekin lotutako alderdi praktikoak ikasiko dituzte eta, gainera, haien seme-alaben eskolako ikasketa indartu ahal izango dute. HABEk homologatutako 160 orduko ikastaroak. Gizarte-etxeetan eskainiko dira, pertsona bakoitzaren etxetik gertu, eta kontziliazioa errazten duten ordutegiak izango dituzte. 122,40 eurokoa da ikasturte osoko matrikula arruntaren prezioa. Matrikula murriztua 97,20 eurokoa da ikasle berrientzat eta aurreko ikasturtean % 80ko asistentzia edo handiagoa izan zutenentzat. Langabetuen kasuan, gainera, % 15eko hobaria gehituko da.
2. 55 urtetik gorakoentzako ikastaroak. Hizkuntza hutsetik ikasten hastea eta eguneroko bizitzan moldatu ahal izateko lehen ezagutzak ikastea ahalbidetzen du programak. Hamabi ikastarotik lau BIZAN sareko zentroetan eskainiko dira (zehatzago esanda, hauetan: Koroatzea, San Martin, Txagorritxu eta San Prudentzio). Ikastaroaren kostua 52 eurokoa izango da.
3. Jatorri atzerritarra dutenentzako euskarazko ikastaroak (AISA). Hizkuntza mailako harrera da horien helburua: oinarrizko euskara (hiztegia, agurrak…) eta gizartearen inguruko ezagutzak lortzea. Salburuko Errekabarri ikastetxean taldea eratzen saiatuko gara. Horren helburua da pertsona horiek, ikastaroa egin ostean, hasierako mailako (A1) taldeetan sartu ahal izatea. Matrikularen prezioa 9,70 eurokoa da hiruhileko bakoitzeko (60 ordu).
4. Merkataritzan eta ostalaritzan lan egiten dutenentzako ikastaroak. Ahoz komunikatzen eta euren establezimedurako informazio idatzia prestatzen ikasiko dute, hala nola errotuluak, eskaintzak eta oharrak, beste batzuen artean. Bi ikastaro eskainiko dira: A1 (hasierako maila) eta B1.2, eskolatze-prozesua euskaraz egin dutenentzat. Matrikula 48,20 eurokoa izango da (60 ordu/lauhilekoa). Gainera, gaur egun langabezia-egoeran egonez gero, % 15eko hobaria aplikatu ahal izango da.
Gurasoentzako eta 55 urte baino gehiagokoentzako ikastaroetan izena eman ezin izan dutenek irailaren 24ra arte izango dute itxarote-zerrendetan izena emateko aukera.
Ikastaroak antolatzeaz gain, euskara ikastea sustatzeko laguntza ekonomikoak ere eskaintzen ditu Udalak. Aurten, helburu horretara bideratutako kontu-saila 150.000 €-koa izango da eta 584 eskaera jaso dira.
Arabako Foru Aldundiaren laguntzak
Aurreko urteetan bezala, ikasturteko ordu-kopuruaren arabera aldatzen den dirulaguntza honekin, Arabako Foru Aldundiak euskaltegietako ikasleen poltsikoan eragin nahi du, matrikularen prezioa modu errazean doituko baitu.
“Duela bederatzi urte, Arabako Foru Aldundiak lurralde osoko euskaltegietan euskara ikasteko laguntza-programa jarri zuen martxan, eta laguntza hori oso positibotzat jotzen dute bai euskaltegiek bai ikasleek”, azaldu du Jone Berriozabal Berdintasun, Euskara eta Gobernantza diputatuak.
Joan den ikasturtean goranzko joera izan zen, eta, azkenean, 719 arabarrek eman zuten izena euskaltegietan, Foru Aldundiaren laguntzarekin.
2024-2025 deialdian zenbatekoak honako hauek izango dira:
Aurrez aurreko moduluak:
- 248-400 orduko moduluak, 135 euro
- 401-600 orduko moduluak, 180 euro
- 601 ordutik gorako moduluak, 330 euro
- Autoikaskuntzako moduluak, 190 ordu edo gehiagokoak: 135 euro.
Berritasun nagusia da dirulaguntza handitu egiten dela C1 maila ikastea erabakitzen duten pertsonentzat.
Zeintzuk dira baldintzak?
- Adinez nagusia izatea edo 18 urte betetzea 2024. urtea amaitu baino lehen.
- Araban edo Trebiñun erroldatuta egotea 2024ko urriaren 1a baino lehen.
- HABEk homologatutako Arabako edo Trebiñuko euskaltegietan A2, B1, B2 edo C1 mailan matrikulatuta egotea urriaren 1a baino lehen.
Onuradunek, euskaltegian matrikulatzerakoan, formularioa beteko dute eta euskaltegiak modulu bakoitzari dagokion deskontua aplikatuko du.
Laguntza eskatzeko epea zabalik dago eta urriaren 1ean amaituko da.
Udako aisialdi-jardueretan euskararen sozializazioa nola landu ikasteko saio laburrak
Urtero bezala, Arabako Foru Aldundiak eta Arabako Euskara Zerbitzuen sareak formazio saioak prestatu ditu uda honetan aisialdi ekintzetan arituko diren hezitzaile eta begiraleentzako.
Saio hauen helburua da hezitzaileei aisialdian edo kirolean euskararen erabilera sustatzearen garrantzia helaraztea, horretarako erabili ohi ditugun estrategiak azaltzea eta erabili ahal ditugun ekintzak eta jarduerak partekatzea. Saio arinak eta eraginkorrak izango dira.
Arabako Kuadrilletan aukera egongo da udako aisialdi-jardueretan euskararen sozializazioa nola landu ikasteko. Bertako begiraleei zuzenduta, hainbat formazio-saio antolatu dira, lurralde osoan zehar.
EGUTEGIA
| DATA | ASTEGUNA | ORDUA | LEKUA | HARREMANETARAKO/IZENA EMATEKO |
|---|---|---|---|---|
| Ekainak 17 | Astelehena | 18:00 | Dulantziko Kultura Etxean | |
| Ekainak 26 | Asteartea | 17:00 | Zigoitiko Kultura Etxean | |
| Uztailak 1 | Astelehena | 17:15 | Amurrioko Mendiko Eskolan | |
| Uztailak 2 | Asteartea | 09:00 | Kanpezuko Kultura Etxean | |
| Uztailak 3 | Asteazkena | 15:00 | Laguardiako Kuadrillaren egoitzan | |
| Uztailak 4 | Osteguna | 17:00 | Laudioko Herriko Plazako Erabilera Anitzeko Aretoan | mugurutza@laudio.eus |
Saioen gaineko informazio gehiago behar izanez gero, jarri harremanetan kuadrilla bakoitzeko euskara zerbitzuarekin.
Gasteizko Udalak ere antolatzen ditu saioak.
Arabako enpresetan euskara erabilera bultzatzeko eredu propioa lantzeko lanean jarraitzen dute lurraldeko eragile sozioekonomikoek. Lanabes egitasmoak gidatuta, gaur goizean Arabako Enpresen X. Foroa egin dute Gasteizko Europa jauregian, eta aurreko deialdietan gertatu moduan, oraingo honetan ere harrera beroa izan du deialdiak: 28 enpresa eta eragile sozioekonomikok hartu dute parte. Horien artean, nabarmentzeko izen batzuk: Mutualia, El Corte Ingles, Indesa 2010, SEA, Arabako Merkataritza Ganbera edo Boulevard merkataritza zentroa. Praktika onen berri jaso dute horiek guztiek, eta foroaren amaieran talde lanean aritu dira Arabako enpresetan hizkuntza kudeaketa nola bideratu behar den adosteko.
Araban gaur egun egun badaude hainbat enpresa euskararen eremuan lan egiten ari direnak. Horien berri emateko euren esperientziak partekatu dituzte Sirimiri enpresa soziokulturalak eta Oreka IT informatika aholkularitzak. Arabako Enpresen Foroan aurkeztu dute zer egin duten euskararen erabilera areagotzeko, eta egindako lanaren garrantzia azpimarratu du foroaren hasieran Josune Zabala Eusko Jaurlaritzako Hizkuntza Ikerketa eta Koordinaziorako zuzendariak. Hain justu, Lanabes proiektuaren sustatzaile denen izenean hitz egin du.
Andoni Ramos Sirimiri enpresako langileak Mintzatratuen dinamikaren berri eman du. 2024. urte hasieran lankideen arteko hizkuntza ohiturak aldatzeko lanketa egin dute enpresan, eta denetara 24 pertsonek konpromisoa hartu dute euskara gehiago erabiltzeko. Dinamikaren nondik norakoak aurkeztu ditu Ramosek: denbora tarte batean langile bakoitzak erabakitzen du zer egingo duen euskara gehiago erabiltzeko; zein lankiderekin zein egoeratan saiatuko den. Norberak erabakitzen du noraino dagoen prest ahalegina egiteko, eta horregatik emaitza positiboa izan dela uste du Ramosek. Azaldu duenez, gainera, lankide asko gustura sentitu dira dinamikak iraun duen denbora tartean, eta horrek aurrera begira euskara gehiago erabiltzeko motibazioa sortu du enpresan. Bertan egon diren enpresak antzeko dinamikak egitera animatu ditu, gainera. Amaia Rubio eta Ione Bahon. Gasteizen sortutako enpresak hasieratik bertatik egin du hautua zerbitzua euskaraz eskaintzeko, bezeroekiko konfiantza hizkuntzatik lortzea errazagoa zaielako, azaldu dutenez. Baina foroan giza baliabideetako kudeaketaren inguruan hitz egin dute. Euskara ere eremu horretan txertatua daukate, eta horri esker lortu dute euren sorterriarekin lotutako eredu bat. Euskara Batzordeko kideek azaldu dutenez bide horri esker lortu dute talde kohesionatuago eta motibatuago bat osatzea, eta nabarmendu dute informatika aholkularitzako sektorean errotazio tasarik txikiena daukatela. Eta horretan guztian euskarak ere bere garrantzia izan duela azpimarratu dute.
Arabako Enpresen foroan eredu on moduan katalogatu dituzte Sirimiri eta Oreka IT enpresen kasuak. Baina euskara eta enpresen munduaz hitz egiterakoan praktika on gehiago ere badaudela azaldu du Galder Lasuen Euskaliteko ordezkariak. Bi enpresek hitzartzea amaitu ondoren igo da bera taula gainera, eta bertan aurkeztu du hizkuntzen kudeaketan eragiteko praktika onen bilatzailea.
Euskarak enpresan izan behar duen lekua zehazten
Arabako Enpresen Foroan esperientzia positiboak entzuteaz gain, lan egiteko tartea ere egon da. Lanabes proiektuan garapen teknikoa ematen duen Ahize-AEK hizkuntza aholkularitzako kideak aritu dira dinamika antolatzen. Bost taldetan banatu dira bertaratutako enpresa eta eragile sozioekonomikoak, eta denen artean hausnarketa egin dute adosteko Arabako enpresetan euskarak zein leku eduki beharko lukeen. Martxoan egin zen aurreko foroan hasi zuten lanketa hori, jakiteko ea zein eremutan eragin beharko zen; X. Foroan enpresetan eragiteko praktika onek izan beharreko ezaugarriak identifikatzeko lana egin dute taldeka eta ondoren jasotakoak bateratu dira. Arrakastarako gakoak identifikatu dira eta erraztasuna eta eraginaren arabera ordenatzeko ariketa egin da, ideia berriak ere proposatu dira: enpresetan eragiteko dauden baliabideak ikusgarri egitea, lanbide heziketako praktikak euskalduntzeko ikastetxeak eta enpresak elkartzeko tresna sortzea, erakunde publikoek lizitazio, kontratazio eta jardunean euskararen erabilera txertatzearen garrantzia eta udazkeneko hurrengo foroan landuko diren beste hainbat proposamen jaso dira.
Elikagaietan egin ohi den antzera, jarduera bakoitzari euskaldunek dituzten aukerei buruzko ikurrak jarriko dizkiete.
Originala da erabat Aiaraldeko Euskalgintzaren Kontseiluak sortu eta martxan jarri duen tresna berria, originala eta eraginkorra. Izan ere, horren helburua da herritarrei ekitaldi edo jarduera batean euskaraz aritzeko dauden aukerei buruz berehalako informazioa ematea
Horretarako, elikagaiek osagarri nutrizionalak azaltzeko erabiltzen antzeko ikur sorta sortu dute galdera hauei erantzuteko: Jarduera hau euskaraz izango da? eta Eskaintza erderaz izanagatik euskaraz mintzatzeko aukera izango dut?
Ekimen hau aisialdian, ikastaroetan, mintzaldietan, kontzertuetan, argitalpenetan, jai egitarauetan… erabilgarria izan nahi dute. Hala, gonbidapena egiten diete euskaldunei Euskararen Semaforoa praktikan jartzeko eta, era berean, sare sozialetan #EuskararenSemaforoa traola erabiltzeko. Aiaraldeko Euskalgintzaren Kontseiluak eskuragarri jarri ditu tresna berri hau erabiltzeko argibideak, diseinuak eta adibideak.
Aiaraldeko Euskalgintzaren Kontseilutik uste dute alor askotan euskararen eskaintza handitzeko beharra nabarmen eta agerian utziko duela ekimenak.
